Tiêu hóa là gì? Khái niệm này nghe tưởng chừng đơn giản nhưng chứa đựng nhiều vấn đề. Là một trong những hoạt động cần thiết trong cơ thể người, vậy nên hãy dành thời gian tìm hiểu về nó. Mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây của poliwatch.org nhé!
Contents
I. Tiêu hóa là gì?
Tiêu hóa là quá trình biến đổi thức ăn thành các chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể, theo cách thức của nó là: ăn vào – nghiền nát – chuyển hóa các chất dinh dưỡng – bài tiết. Có thể hiểu đơn giản là khi thức ăn được nuốt qua miệng, tuyến nước bọt sẽ tiết ra nước bọt, đưa thức ăn qua thực quản xuống dạ dày.
Tại dạ dày, thức ăn được co bóp, nghiền nhỏ rồi chuyển hóa thành chất dinh dưỡng trong thức ăn để nuôi dưỡng các cơ quan bên trong cơ thể. Các chất cặn bã không được thải ra ngoài sẽ được đào thải ra ngoài theo đường ruột non và ruột già qua đường đại tiện. Vì vậy nếu chức năng đường ruột không tốt, lâu ngày có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa và biến chứng sang các bệnh đường ruột khác.
II. Cơ chế hoạt động của hệ tiêu hóa
Mỗi cơ quan trong cơ thể đều có chức năng và cách vận hành khác nhau. Vậy cơ chế hoạt động của hệ tiêu hóa là gì? Ngay sau đây, chúng tôi sẽ chia sẻ cách làm việc của từng bộ phận trong hệ tiêu hóa:
1. Enzym tiêu hóa
Enzym tiêu hóa là một trong những chất xúc tác sinh học của cơ thể giúp đẩy nhanh quá trình chuyển hóa thức ăn thành chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể phát triển. Các men tiêu hóa sẽ được tiết ra để giúp tiêu hóa tinh bột đồng và phân hủy thức ăn thành dạng dễ hấp thụ nhất.
2. Quá trình tiêu hóa trong miệng
Tiêu hóa thức ăn trong miệng, nó sẽ chia nhỏ thành các mảnh nhỏ thông qua các chuyển động lẫn nhau, và lưỡi giúp xoay thức ăn trong miệng, cho phép răng cắt và xé thức ăn chỉ trong vài giây. Trong thời gian này, tuyến nước bọt tiết ra để giúp trộn thức ăn và bắt đầu quá trình tiêu hóa hóa học cho đến khi thức ăn được nén thành các hạt phù hợp trước khi nuốt.
3. Quá trình nuốt
Quá trình nuốt sẽ được thực hiện thông qua hai cơ chế chính: có ý thức và vô thức. Khi thức ăn được nén thành các hạt thích hợp và đặt vào cổ họng, quá trình nuốt sẽ diễn ra tự động và không thể dừng lại. Lúc này thanh quản bị đẩy lên trên, có lớp sụn thùy bảo vệ không cho thức ăn lọt vào khí quản. Nhưng sau khi thức ăn đi vào thực quản, các cơ co lại và tạo ra các chuyển động gợn sóng cho phép thức ăn đi sâu hơn.
4. Tiêu hóa ở dạ dày
Dạ dày gồm hai lớp chính là lớp cơ dày và lớp niêm mạc. Cụ thể, các lớp cơ chính bao gồm: cơ dọc, cơ xiên và cơ vòng. Lớp niêm mạc còn lại chứa nhiều tuyến tiết dịch vị. Vai trò của dạ dày chủ yếu là co bóp để trộn thức ăn, sau đó tiếp tục nghiền nát chúng do dịch vị tiết ra. Tiếp theo, protein được chuyển hóa thành pepsin và axit clohydric, tạo thành các axit amin nuôi dưỡng các cơ quan trong cơ thể.
Các thao tác này kết hợp với nhau để làm loãng thức ăn và trộn thức ăn để hấp thụ dịch vị. Do đó hạn chế các biến chứng nguy hiểm của dạ dày như viêm loét dạ dày, trào ngược dạ dày, chảy máu dạ dày…
5. Quá trình tiêu hóa ở ruột non
Khi chất dinh dưỡng đi vào ruột non từ dạ dày chứa protein và tinh bột, phải mất 3-6 giờ để được tiêu hóa một phần. Sau đó thức ăn được đẩy đến phần cuối của ruột non. Các tế bào niêm mạc của tá tràng cũng được kích thích và tiết ra các hormone kích thích tuyến tụy sản xuất dịch và gan sản xuất mật.
Dịch trong gan và mật liên kết với chất lỏng trong ruột non và tham gia vào quá trình phân hủy protein và các chất khác. Sự hấp thụ nước và thức ăn tỷ lệ thuận với chiều dài của ruột non. Tinh bột và chất béo, chất đạm và vitamin được hấp thu ở hỗng tràng. Tất cả các chất dinh dưỡng được hấp thụ sẽ đi vào các mao mạch và mạch bạch huyết thông qua các nhung mao.
Khi thức ăn đến khu vực này, cũng là giai đoạn cuối của ruột non, chúng chỉ còn lại một ít nước. Thức ăn khó tiêu và vi khuẩn có thể nhanh chóng chuyển đến ruột già.
6. Quá trình tiêu hóa ở ruột già
Trong quá trình tiêu hóa ở ruột già, men tiêu hóa không còn được sản sinh ra mà vi khuẩn ở đây được nuôi dưỡng bằng thức ăn thừa. Chúng tạo ra vitamin K và một số vitamin B, được hấp thụ vào máu qua thành ruột.
Nhu động ruột trong quá trình co bóp sẽ giúp nén các chất cặn bã từ đại tràng xích ma xuống trực tràng. Một khi trực tràng được kéo căng sẽ kích thích phản xạ tống phân từ cửa vào.
III. Cần làm gì để hệ tiêu hóa khỏe mạnh?
1. Nước
Mất nước là nguyên nhân phổ biến của táo bón. Cơ thể con người cần hấp thụ 2-3 lít nước lọc mỗi ngày, ngoài ra nếu vận động, làm việc quá sức hoặc sống ở nơi có khí hậu nóng nực thì càng phải uống nhiều nước hơn. Ngoài nước lọc, bạn cũng nên ăn nhiều loại rau và trái cây có hàm lượng nước nhiều hơn như bí xanh, dâu tây, dưa lưới, cần tây, dưa chuột,…
2. Chất béo tốt
Bạn cần bổ sung đủ chất béo cho cơ thể, nhưng ưu tiên chất béo chất lượng để hấp thụ chất dinh dưỡng hiệu quả. Thực phẩm giàu chất béo tốt nên bao gồm: hạt chia, quả óc chó, cá béo (cá thu, cá hồi, cá mòi), hạt lanh….
3. Chất xơ
Cơ thể không có enzym để tiêu hóa chất xơ, nhưng chất dinh dưỡng này rất có lợi cho hệ tiêu hóa. Chất xơ hòa tan có nhiều trong yến mạch, lúa mạch, các loại đậu, trái cây… Với khả năng hấp thụ nước thành dạng gel nên dễ dàng di chuyển qua hệ tiêu hóa. Tiêu thụ một lượng lớn chất xơ này giúp tăng số lượng vi khuẩn có lợi trong đường ruột, tăng cường hệ thống miễn dịch và khả năng tiêu hóa, đồng thời ngăn chặn cholesterol và đường hấp thụ vào máu.
Chất xơ không hòa tan có nhiều trong bột mì, đậu, hạt, súp lơ, ngũ cốc nguyên hạt,… Chất dinh dưỡng này không hòa tan trong nước, cơ thể con người không thể phân hủy và hấp thụ, nhưng sẽ tăng chất lượng, thúc đẩy quá trình đào thải chất thải, sản phẩm dư thừa. của hệ tiêu hóa.
Ngoài ra, một số chất dinh dưỡng có khả năng hỗ trợ tiêu hóa tốt như: glutamine, men vi sinh, kẽm…
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi cung cấp trên đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về tiêu hóa là gì, cơ chế hoạt động và các tăng cường hoạt động tiêu hóa. Cảm ơn bạn đọc đã quan tâm và theo dõi bài viết.